علم پزشکی امروز به شاخه های مختلف تقسیم شده است که هر کدام از تخصص های گوناگون پزشکی به اعضای مشخصی در بدن مربوط می شوند. از آنجا که تشخیص صحیح بیماری، مهمترین عامل در درمان آن است ،شناخت این تخصص ها و حوزه فعالیت هریک، نخستین گام در جهت تشخیص و درمان موثر و به موقع بیماری ها است. در ذیل به این تخصص ها پرداخته شده است.
متخصص ارتوپدی:
به شاخه ای از علم پزشکی گفته می شود که شامل درمان بیماری ها و اصلاح ناهنجاری های مربوط به استخوان و مفاصل است. متخصص ارتوپدی که به آن متخصص استخوان و مفاصل یا جراح استخوان و مفاصل یا ارتوپد هم میگویند سعی میکند تا با استفاده از روش های جراحی و غیر جراحی به درمان مشکلات سیستم حرکتی بدن اهتمام ورزد. مشکلاتی مانند :
- آسیب های استخوان ها و مفاصل بدنبال ضربات مثل شکستگی، دررفتگی، کشیدگیورگبهرگشدن،پارهشدنتاندونهاورباطهاو …
- آسیب‌های ورزشی
- خراب شدن مفاصل بدن مثل آرتروز وساییدگی مفصل
- عفونت اندام‌ها
- تومورهای استخوان وبافت‌های نرم اندام
- بیماریهای مادرزادی اندام‌ها
متخصص اورولوژی:
اورولوژی شاخه ای از تخصص های پزشکی است که در زمینه دستگاه ادراری مردان و زنان و همچنین دستگاه باروری فعالیت دارد. بخش هایی از بدن که به تخصص اورولوژی مرتبط هستند عبارتند از: کلیه ها، غدد آدرنال، حالب (لوله ی انتقال دهنده ادرار از کلیه به مثانه)، میزراه(مجرای دفع ادرار)، دستگاه باروری آقایان متخصص (نورولوژی)
مغز و اعصاب:
متخصصین مغز واعصاب قادر به تشخیص و درمان بیماری های داخلی مغز و اعصاب برای بیمارانی که نیاز به جراحی و اختلالات زیر هستند:
- بیماری های عروق مغزی مانند سکته مغزی
- بیماری های سیستم اعصاب مرکزی مانند MS (مالتیپل اسکلروزیس)
- سردرد و سرگیجه
- عفونت های مغز و سیستم عصبی محیطی
- اختلالات حرکتی مانند بیماری پارکینسون و لرزش دست ها
- اختلالات عصبی دیگر مانند بیماری آلزایمر، آمیوتروفیک لترال اسکلروزیس
- اختلالا تشنجی مانند صرع اختلالات طناب نخاعی
- اختلالات گفتار وزبان
- بیماری های عضلانی مانند پلی میوزیت
- بیماری های محل اتصال عصب به عضله مانند میاستنی گراویس
- تمورهای مغزو نخاع
- فلج حاد و مزمن عضلانی
- مشکلات سیستم عصبی- محیطی مانند بی حسی دست و پا
- اختلالات خواب
متخصص بیماری های عفونی:
متخصص بیماریهای عفونی پزشکی است که بطور کلی توانایی تشخیص، درمان و پیشگیری از بیماریهای عفونی، تب‌دار و واگیرداری که توسط میکروارگانسیم‌ها (میکروب‌ها، ویروس‌ها، باکتری ها، قارچ، انگل و…) بدنرادرگیرکردهاند، را دارد.
متخصص گوش و حلق و بینی(ENT):
متخصص گوش، حلق و بینی پزشکی است که در زمینه‌ی تشخیص و مراقبت‌های پزشکی، جراحی و درمان بیمارانی که دچار اختلالات گوش، بینی ، گلو، سر و گردن هستند آموزش دیده است. متخصص گوش و حلق و بینی همچنین دوره های در زمینه های علوم ارتباطی شامل درمان گفتاری و شنیداری طی کرده است. بررسی و درمان اختلالات کم شنوایی، ناتوانی در حفظ تعادل، مشکلات حاد گوش داخلی و خارجی، مشکلات سینوسی، پلیپ بینی که منجر به خرناس کشیدن در خواب، آلرژی و اختلالات چشایی می شود، سر دردهای میگرنی، اختلالات گلو و حنجره شامل اختلال در خوردن، بلعیدن و صحبت کردن نیز در حوزه متخصصان گوش و حلق و بینی بررسی می شود.
متخصص روماتولوژی:
روماتولوژیست یا متخصص روماتیسم یک پزشک متخصص بیماریهای داخلی است که درزمینه بیماریهای روماتیسمی تخصص دارد. بررسی و درمان بیماریهای ذیل در حوزه تخصص روماتولوژی است:
- بیماری های اتوایمون مانند آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت انکیلوزان و ...
- آرتروز و استئوآرتریت
- استئوپروز و پوکی استخوان
- بیماری های متابولیک مفاصل مانند نقرس
متخصص کودکان:
متخصص کودکان پزشکی است که سلامت کودک را مدیریت میکند. این مدیریت شامل موارد فیزیکی، رفتاری و سلامت روانی است. این افراد آموزش دیده‌اند تا بیماریهای دوران کودکی را تشخیص دهند و درمانی مناسب برایش انتخاب نمایند.
متخصص آنکولوژی:
این علم شاخه‌ای از رشتهٔ پزشکی میباشد که درمورد تومورها وسرطان مطالعه میکند. انکولوژی به شناخت و تشخیص انواع سرطان می پردازد و بعد از تشخیص، درمان های لازم را که شامل دستور به عمل جراحی، شیمی درمانی، رادیو درمانی نمونه برداری و هرگونه اقدام پزشکی دیگر می شود را شامل می شود.
متخصص غدد و متابولیسم:
هدف کلی درمان توسط یک متخصص غدد، بازگرداندن تعادل طبیعی هورمون های موجود در بدن بیماراست. برخی از شایع ترین بیماری هایی که توسط متخصص غدد درمان می شود عبارتند از:
- پوکی استخوان و سلامت استخوان
- دیابت
- اختلالات غدد درون ریز در کودکان( عدم رشد، مشکلات مربوط به بلوغ، کوتاهی قد)
- اختلالات غدد جنسی، هیپوفیز و فوق کلیه
- اختلالات تیروئید
- وزن و سوخت و ساز بدن
- بیماری های متابولیک و ارثی
- سلامت زنان( یائسگی، ناباروری، برخی مشکلات قاعدگی)
- سلامت مردان(بررسی سطح تسترون و ناباروری)
متخصص کاردیولوژی (قلب و عروق):
کاردیولوژی یا پزشکی قلب یک تخصص در پزشکی است که با اختلالات قلب سروکار دارد. این رشته شامل تشخیص پزشکی ودرمان اختلالات مادرزادی قلب، بیماریهای عروق کرونر، نارسایی قلب، بیماریهای دریچه ای قلب و الکتروفیزیولوژی است. ت
متخصص توراکس:
جراح توراكس شايستگي و صلاحيت انجام جراحي هاي ريه، پلور، جدار قفسه سينه، تراشه، مري، ديافراگم و ميا ن - سينه را دارد. همچنین برداشتن تومورهاي پيشرفته و تهاجمي به عروق ميا ن سينه و جدار قفسه سينه و انجام اعمال ترميمي جايگزين برعهده این رشته تخصصی می باشد.
متخصص زنان و زایمان:
متخصص زنان یک جراح و معمولا پزشکی با مدرک (MD) است که در زمینه بیماری های دستگاه تناسلی خانم ها و سلامت زنان دارای تخصص می باشد.متخصص زنان در زمینه بیماری هایی نظیر بیماری های مربوط به رحم،لوله های فالوپ،تخمدان،سرویکس(دهانه رحم)،واژن ، اندام تناسلی خارجی، مشکلات قاعدگی، پیشگیری از بارداری ، مسائل جنسی، یائسگی و ناباروری دارای تخصص است.
متخصص چشم:
تخصص چشم شاخه‌ای از پزشکی است که با آناتومی، فیزیولوژی و بیماریهای چشم، پلک و مجرای اشکی سر و کار دارد. یک متخصص چشم پزشکی در تشخیص و درمان بیماریهای چشم انسان مانند عفونت میکروبی چشم، آب سیاه، آب مروارید، گل مژه،دکولمان شبکیه مهارت دارد. پزشک متخصص چشم همچنین در زمینه مراقبت‌های دارویی و جراحی چشم و سیستم بینایی و همچنین در جلوگیری از بیماری چشمی و آسیب‌های چشمی دارای تخصص است.
روان پزشکی:
روانپزشک، پزشکی است که متخصص تشخیص و درمان بیماریهای روانی یا رواندرمانی میباشد. کارروانپزشک، تشخیص، ارزیابی، درمان و پیشگیری از اختلالات رفتاری، عاطفی و ذهنی است. دارودرمانی، رواندرمانی، بستری در بیمارستان و الکتروشوک از روش‌های درمانی است که روانپزشک باتوجه به نوع بیماری آن را به کار می‌گیرد و در انجام آنها دانش و تجربه کافی دارد.
متخصص پوست و مو:
متخصص پوست و مو پزشکی است که در زمینه درمان بیماریهای پوست، مو و ناخن و نواحی حاوی مایع مخاطی در بدن (مانند داخل دهان، بینی و چشم‌ها) تخصص دارد.این رشته دارای فلوشیپ‌های مختلفی از جمله زیبایی پوست ولیزر، کاشت مو و درماتوپاتولوژی (ارزیابی و تفسیر میکروسکپی ضایعات پوستی) است.
گوارش و کبد:
این تخصص به بررسی و درمان بیماریهای دستگاه گوارش نظیررفلاکس معده، یبوست، اسهال، درد شکمی، کبد چرب، سنگ کیسه صفرا، هموروئید، زخم معده، هپاتیت، بیماری های پانکراس و ... با استفاده از معاینات بالینی و روش های آندوسکوپی،کولونوسکوپی،رکتوسکوپی و بیوبسی می پردازد.
متخصص ایمونولوژی:
رشته فوق تخصصی ایمونولوژی شامل زیر مجموعه نقص ایمنی اولیه و اکتسابی و بیماریهای آلرژیک (آسم، رینیت و سایر حساسیتهای تنفسی، حساسیتهای پوستی و آلرژی های گوارشی) می باشد.
متخصص جراحی عمومی:
تخصص جراحی است که بر اندام های شکمی تمرکز دارد که شامل مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ، کبد، لوزالمعده، کیسه صفرا و مجرای صفراوی می شود. این تخصص جراحی به دلیل تسلط بر جراحی همه اعضای بدن به این نام خوانده می شود و بر اصول جراحی همچون آب و الکترولیت و هموستاز شناخت کافی دارد.
متخصص کایروپراکتیک:
کایروپراکتیک زیر شاخه ای از درمان های مکمل بوده و نوعی درمان مشکلات سیستم اسکلتی در بدن انسان است. شایعترین کاری که در کایروپراکتیک انجام می شود درمان کمر درد با حرکت دادن ستون مهره هاست. این روش ممکن است شامل ماساژ، منیپولاسیون بافت‌های نرم، نکات تغذیه‌ای، ورزشی و سبک زندگی و یا یک برنامه‌ی باز بر حسب توانی فرد باشد. اصلی‌ترین تکنیک درمانی استفاده‌شده در روش‌های کایروپراکتیک، منیپولاسیون ستون فقرات میباشد. در این روش، کایروپراکتور از دست‌های خود برای اعمال فشار بر روی عضلات، استخوان‌ها و مفاصل درون و اطراف ستون فقرات استفاده میکند.
متخصص همیوپاتی:
همیوپاتی یکی از روش های درمانی است که در حیطه طب مکمل قرار دارد و امروزه در دنیا بسیار گسترش یافته است . داروهای همیوپاتی منشاء طبیعی دارند و بیش از 70% آن ها از گیاهان تامین می شوند . در همیوپاتی رویکرد تشخیصی و درمانی پزشک بر مبنای پیدا کردن اختلالی است که در سیستم روانی، عصبی، غددی، ایمنی یا سیستم مرکزی متعادل کننده بدن به وجود آمده و موجب بروز علایم در ارگانهای مختلف بدن شده است. هدف از تجویز دارو در همیوپاتی ایجاد تحریک بر روی سیستمPNEI (سیتم مرکزی متعادل کننده بدن)در جهت تعدیل عملکرد آن می باشد.
متخصص جراحی پلاستیک و زیبایی:
جراحی پلاستیک یک تخصص پزشکی است که جراح قادر است اعمال ترمیمی یا اصلاحی صورت و بدن را انجام دهد.همچنین با کمک این تخصص می توان برخی از بدشکلی ها و نواقص اعضای بدن را اصلاح کرد. با انجام جراحی پلاستیک می توان پوست و نسوج زیرین آن که دچار صدمه شده است را ترمیم یا بازسازی نمود همچنین می توان تغییرات ناشی از افزایش سن و کاهش کلاژن را ترمیم کرد
متخصص پاتولوژی (آسیب شناسی):
آسیب شناسی بالینی یکی از تخصص های پزشکی است که به امر تشخیص بیماریها بر پایه مطالعه و بررسی مایعات و سایر نمونه های اخذ شده از بدن همانند ادرار ، خون ، مدفوع و ... می پردازد.