واژینوز باکتریایی

«واژینوز باکتریایی چیست»
واژینوز باکتریایی (BV)یک علت بسیار شایع ترشحات واژن قابل درمان در زنان در زمان سنین باروری است و زمانی اتفاق می‌افتد که تعداد زیادی باکتری خاص در واژن وجود داشته باشد و باعث عدم تعادل شود.
شیوع BV در کشورها و گروه های جمعیتی متفاوت است، اما بررسی سیستماتیک اخیر و متا آنالیز، شیوع جهانی BV در بین زنان در سنین باروری از 23 تا 29 درصد است. همچنین در نظر داشته باشید امکان ابتلا به BV زمانی که فعالیت جنسی نداشته باشید امکان پذیر است.
BV خطر ابتلا به HIV، اکتساب و انتقال سایر بیماری های مقاربتی را افزایش می‌دهد و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به اثرات نامطلوب بارداری شود.
اگر چه امکان بروز این بیماری در سراسر جهان وجود دارد، اما در محیط‌های کم منابع و مناطق با دسترسی محدود به مراقبت‌های بهداشتی، رایج‌تر است. علت دقیق BV مشخص نیست. در حالی که بسیاری از باکتری‌های "خوب" به طور معمول در واژن سالم یافت می‌شوند، BV ناشی از عدم تعادل بین میکروارگانیسم‌های باکتری "خوب" و "مضر" است. به طور خاص، رشد بیش از حد پاتوژن‌ها مانند: Gardnerella spp.، Prevotella spp.، Mobilincus spp.، Megaspahera spp.، Sneathea spp. و گونه‌های مخلوط بی‌هوازی واژن در نهایت جایگزین لاکتوباسیل‌های "مفید" می‌شوند که به حفظ محیط سالم واژن کمک می‌کند. علت دقیق این عدم تعادل مشخص نیست، اما به دوش واژینال و داشتن رابطه جنسی محافظت نشده با یک یا چند شریک جنسی نسبت داده شده است، که می‌تواند تعادل طبیعی باکتری‌های واژن را به هم بزند و خطر ابتلا به BV را افزایش دهد. همچنین BV شایع‌ترین بیماری واژن در زنان 14 تا 44 ساله است.

«BV چگونه گسترش می‌یابد؟»
ما نمی‌دانیم که رابطه جنسی چگونه باعث BV می‌شود. همچنین هیچ تحقیقی وجود ندارد که نشان دهد درمان شریک جنسی بر ابتلای فرد به BV تاثیر می‌گذارد. داشتن BV می‌تواند شانس ابتلا به سایر بیماری‌های مقاربتی را افزایش دهد.
«علائم و نشانه‌ها»
برخی از زنان مبتلا به BV ممکن است متوجه هیچ علامتی نشوند در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
. ترشح غیر معمول از واژن که ممکن است به رنگ سفید یا خاکستری باشد
. بوی شدید ماهی یا کپک‌زدگی از واژن به خصوص بعد از رابطه جنسی
. خارش یا سوزش در اطراف واژن
. سوزش در هنگام ادرار

BV یک بیماری بسیار شایع است و معمولاً عوارض جدی ایجاد نمی‌کند. با این حال، در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
. مشکلات در بارداری (به عنوان مثال، سقط جنین خود به خود و یا زایمان زودرس)
. خطر ابتلا به عفونت‌های مقاربتی از جمله HIV
. بیماری التهابی لگن
. پاکسازی و دوش واژینال می‌تواند خطر ابتلا به BV را افزایش دهد.

«تشخیص»
برای بررسی وجود ترشحات واژن معاینه تناسلی انجام می‌دهند. متداول‌ترین آزمایش تشخیصی مورد استفاده برای BV، میکروسکوپ مرطوب یا رنگ‌آمیزی گرم از مایع واژن است که احتمالاً با اندازه‌گیری pH واژن و تست sniff در معیار Amsel ترکیب می‌شود.
اندازه‌گیری PH واژن
در حالت عادی، pH واژن باید اسیدی باشد (بین 3.8 تا 4.5). اما در موارد عفونتBV، pH واژن افزایش پیدا می‌کند (بیشتر از 4.5 می‌شود). این تغییر به دلیل کاهش تعداد لاکتوباسیل‌ها (باکتری‌های مفید) و افزایش باکتری‌های بی‌هوازی اتفاق می‌افتد.
Sniff تست (آزمون بو)
این تست برای شناسایی بوی خاصی است که از ترکیب ترشحات واژن با هیدروکسید پتاسیم (KOH) 10% تولید می‌شود. اگر پس از افزودن محلول KOH به نمونه ترشحات، بویی شبیه بوی ماهی حس شود، این نشان‌دهنده وجود آمین‌های فرار است که در BV تولید می‌شوند.

ترکیب این دو معیار
اندازه‌گیری pH واژن و انجام Sniff Test ، دو مورد از چهار معیار Amsel هستند. اگر این معیارها همراه با وجود ترشحات همگن خاکستری و مشاهده سلول‌های کلیدی (clue cells) زیر میکروسکوپ ترکیب شوند، تشخیص عفونت باکتریال واژینوز با اطمینان بیشتری انجام می‌شود.
ارزیابی‌های بالینی و آزمایشگاهی برای واژینوز باکتریایی می‌تواند تحت تأثیر عواملی مانند فعالیت جنسی اخیر، چرخه قاعدگی، دوش واژینال، عمل داخل واژینال و استفاده از عوامل ضد میکروبی باشد. تشخیص و امکان وجود BV بین شرکای جنسی زن گسترش بیشتری دارد. در شرایطی که تشخیص آزمایشگاهی امکان‌پذیر نیست، یک رویکرد سندرمی برای مدیریت، تشخیص و درمان ترشحات واژن توصیه می‌شود.

«اقدامات پیشگیری اولیه زیر ممکن است به کاهش خطر ابتلا به BV کمک کند:»
پیشگیری از عفونت باکتریال واژینوز (BV) به حفظ تعادل طبیعی فلور واژن و کاهش عوامل خطر وابسته است. در ادامه به چند اقدام پیشگیرانه اشاره شده است:
حفظ بهداشت مناسب اما نه بیش از حد
. شست‌وشوی واژن با آب ولرم کافی است. استفاده از صابون‌ها یا محصولات شیمیایی قوی می‌تواند تعادل باکتریایی واژن را به هم بزند و خطر ابتلا به BV را افزایش دهد.
. از دوش‌های واژینال (Douching) خودداری کنید، چون این کار فلور طبیعی واژن را مختل می‌کند.
استفاده از لباس زیر نخی و تهویه مناسب
. لباس‌های زیر نخی به جریان هوا کمک کرده و از رطوبت بیش از حد در ناحیه واژن جلوگیری می‌کنند. محیط مرطوب می‌تواند رشد باکتری‌های مضر را تسهیل کند.
تغییر در سبک زندگی جنسی
. داشتن شریک جنسی ثابت و کاهش تعداد شریک‌های جنسی می‌تواند خطر BV را کاهش دهد. رفتارهای جنسی پرخطر، مانند داشتن رابطه بدون محافظت، با تغییر فلور طبیعی واژن مرتبط است.
. استفاده از کاندوم به حفظ تعادل باکتریایی کمک می‌کند و از انتقال باکتری‌های مضر جلوگیری می‌کند.
اجتناب از استفاده طولانی مدت از آنتی بیوتیک‌ها
. آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است باکتری‌های مفید واژن (لاکتوباسیل‌ها) را از بین ببرند. بنابراین، استفاده بی‌رویه و بدون مشورت پزشک توصیه نمی‌شود.
تقویت باکتری‌های مفید
. مصرف پروبیوتیک‌ها (چه به صورت مکمل و چه از طریق غذاهایی مثل ماست پروبیوتیک) می‌تواند به حفظ تعادل باکتری‌های مفید در واژن کمک کند.
اجتناب از محصولات تحریک کننده
. آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است باکتری‌های مفید واژن (لاکتوباسیل‌ها) را از بین ببرند. بنابراین، استفاده بی‌رویه و بدون مشورت پزشک توصیه نمی‌شود
مدیریت استرس و تقویت سیستم ایمنی
. استرس و ضعف سیستم ایمنی می‌توانند تعادل باکتریایی بدن را مختل کنند. تمرین تکنیک‌های کاهش استرس و تغذیه سالم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
«اگر تحت درمان قرار نگیریم چه اتفاقی می‌افتد؟»
گاهی اوقات، BV بدون رمان از بین می‌رود. با این حال درمان می‌تواند به جلوگری از افزایش احتمال برخی از خطرات جدی سلامت مرتبط با BV کمک کند.

منابع
. http://Sexually Transmitted Infections Treatment Guidelines, 2021

. Hillier S and Holmes K. Bacterial vaginosis. In: K. Holmes, P. Sparling, P. Mardh et al (eds). Sexually
Transmitted Diseases, 3rd Edition. New York: McGraw-Hill, 1999, 563-586
. http://who.int
. http://cdc.gov