آیا نقرس موجب سنگ کلیه می شود؟
نقرس یکی از شایع ترین آرتریت های التهابی است که با حملات التهابی حاد مکرر مشخص می شود. حملات نقرس از خفیف تا شدید متغیر است.
نقرس در اثر تجمع ماده ای به نام اسید اوریک در خون ایجاد می شود. در صورت تولید بیش از حد یا عدم دفع کافی از بدن، اسید اوریک در بدن تجمع می یابد (هیپراوریسمی) و باعث ایجاد میکروکریستال‌های های کوچک اورات مونو سدیم (MSU) در داخل و اطراف مفاصل و بافت های نرم می گردد. این کریستال ها می توانند باعث التهاب (قرمزی و تورم) و دردناک شدن مفاصل شوند.
هیپراوریسمی حفظ شده برای تشکیل کریستال MSU مورد نیاز است اما همه افراد مبتلا به هیپراوریسمی به نقرس مبتلا نمی شوند. کریستال های MSU در مفاصل ملتهب بیماران مبتلا به نقرس، همچنین در مفاصل ملتهب قبلی در طی مراحل بین بحرانی در بیماران درمان نشده یا در بیماران تحت درمان قبل از ناپدید شدن آن یافت می شود.
علامت اصلی نقرس حمله ناگهانی درد شدید در یک یا چند مفصل است که معمولاً انگشت شصت پا را شامل می شود. از دیگر علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
احساس گرما، تورم در داخل و اطراف مفصل آسیب دیده و حساس شدن مفصل به حدی که فرد نمی تواند لمس شدن مفصل را تحمل کند.
عامل بیماری نقرس
مصرف مواد غذایی و یا نوشیدنی های سرشار از فروکتوز (نوعی قند) و رژیم غذایی سرشار از پورین که بدن آن را به اسید اوریک تجزیه می کند، از علل بیماری نقرس می باشند. غذاهای غنی از پورین شامل گوشت قرمز، گوشت بوقلمون، جگر، نخود، لوبیا، نوشیدنی های الکلی (بویژه آبجو) و برخی از انواع غذاهای دریایی مانند آنچوی، ساردین، صدف، گوش ماهی، قزل آلا و ماهی تن هستند.
از سوی دیگر مصرف میوه ها، سبزیجات و غلات کامل که کربوهیدرات های پیچیده را فراهم می کنند، پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنی هایی با فروکتوز بالا و نیز مصرف آب به اندازه کافی می توان احتمال ابتلا به نقرس را کاهش داد.
عواملی که احتمال ابتلا به نقرس را افزایش می دهند:
- افزایش وزن
- سابقه خانوادگی نقرس
- سن و جنس: این بیماری در مردان بیشتر از زنان دیده می شود و در زنان پس از یائسگی شیوع بیشتری پیدا می کند.
- مصرف داروهای ادرار آور و نیز داوهای حاوی سالیسیلات
- جراحی یا آسیب
برخی از افراد مبتلا به نقرس ممکن است بیشتر در معرض سایر بیماری ها یا عوارض، به خصوص در مورد قلب و کلیه ها قرار گیرند. این شرایط عبارتند از:
فشار خون بالا، بیماری مزمن کلیوی، چاقی، دیابت، نفرولیتیازیس (سنگ کلیه)، انفارکتوس میوکارد (سکته قلبی)، نارسایی احتقانی قلب.
مقادیر بالای پورین در بدن باعث کریستاله و سفت شدن اسید اوریک در کلیه ها و در نتیجه ایجاد سنگ کلیه می شود.
ارتباط بین نقرس و سنگ کلیه (نفرولیتیازیس)
نقرس یک عامل خطر ثابت برای تشکیل سنگ است بدین صورت که افرادی با سابقه نقرس، دو برابر بیشتر از سایر افراد در معرض خطر تشکیل سنگ کلیه هستند. بدین صورت که کریستال های اسید اوریک می توانند در کلیه ها رسوب کنند و به سنگ های کلیه، کوچک یا بزرگ تبدیل شوند.
مطالعات همچنین نشان می دهد که در بیمارانی با غلظت اسید اوریک بالا در ادرار، خطر تشکیل سنگ‌های اسید اوریک در محیط اسیدی ادرار افزایش می یابد.
سنگ کلیه رسوبات سختی هستند که در نتیجه وجود غلظت بالای مواد معدنی و سایر مواد مانند کلسیم، اگزالات و اسید اوریک در کلیه و سپس ادرار به وجود می آید. این مواد باهم ترکیب می شوند و کریستال می سازند، سپس کریستال‌ها به هم می‌چسبند تا یک یا چند سنگ بسازند. سنگ کلیه اغلب باعث درد شدید در معده، کشاله ران یا کمر می شود. افراد مبتلا به سنگ کلیه به سختی می توانند بدون درد ادرار کنند.
سنگ کلیه انواع مختلفی دارد که در این بین سنگ های اسید اوریک سخت تر تشخیص داده می شوند.
لازم به ذکر است در صورت عدم درمان، سنگ کلیه می تواند موجب عفونت، آسیب دائمی کلیه، بیماری مزمن کلیه یا نارسایی کلیه شود.
هدف اصلی در نقرس کاهش سطح اسید اوریک سرم است که با استفاده از داروهای مختلف کاهش دهنده اورات این کار انجام می شود. درمان مناسب نقرس همچنین شامل مدیریت صحیح عودهای حاد و پیشگیری از آن است.
کلیه آزمایشات مربوط به تشخیص نقرس وسنگ کلیه و نیز پایش بهبود روند درمان روزانه در این مرکز انجام می شود.
منابـع
