هپاتیت به معنای التهاب کبد است. این بیماری می تواند به صورت خود محدود شونده بوده ویا گسترش یافته و به ایجاد فیبروز و سرطان کبد منجر شود.
شایع ترین علت ایجاد هپاتیت، عفونت ویروسی است اما عواملی مانند الکل، برخی داروها وبیماری های خود ایمنی نیز می توانند در ایجاد این بیماری موثر باشند. ویروس هپاتیت دارای انواع A,B,C,D,E می باشد که در این بین نوع B و C باعث ایجاد بیماری های مزمن در سطح جهانی شده و عمده ترین دلیل ایجاد سیروز و سرطان کبد می باشند.
هپاتیت A و E عمدتا توسط مصرف آب وغذای آلوده به ویروس ایجاد می شوند. در حالیکه هپاتیت C,B و D در نتیجه تماس با مایعات عفونی بدن و تزریق ایجاد می شوند. حالت متداول این ویروس شامل دریافت خون یا فراورده های خونی آلوده به ویروس، استفاده ازتجهیزات پزشکی غیر استریل، انتقال از مادر آلوده به فرزند و تماس جنسی می باشد.
عفونت حاد ممکن است با علائم محدود، بدون علامت و یا ایجاد علائمی مانند زردی پوست و چشم، تیره شدن ادرار، خستگی، درد شکم، از دست دادن اشتها و کاهش وزن همراه باشد.
هپاتیت A: ویروس HAV غالبا در مدفوع افراد مبتلا به هپاتیت وجود داشته و از طریق مصرف آب وغذای آلوده انتقال می یابد. این عفونت در اغلب موارد خفیف است با این حال می تواند در مواردی شدید و تهدید کننده باشد. عمدتا افرادی که در مناطقی با سطح بهداشت نامناسب زندگی می کنند به این عفونت مبتلا می شوند. استفاده از واکسن روش موثر و ایمنی جهت جلوگیری از ابتلا به هپاتیت A می باشد.
هپاتیت B: ویروس HBV مولد بیماری هپاتیت B است که از طریق تماس با خون و دیگر مایعات بدن انتقال می یابد. همچنین این ویروس توانایی انتقال از مادربه فرزند را دارد.
هپاتیت C: ویروس هپاتیت C از طریق انتقال خون آلوده و تماس جنسی منتقل می شود. تاکنون واکسنی برای HCV در دسترس قرار نگرفته است.
هپاتیت D: این نوع از هپاتیت تنها در افرادی که از پیش به هپاتیت B مبتلا باشند ایجاد می شود. عفونت همزمان HDV و HBV می تواند باعث وخیم شدن وضعیت بیماری شود. واکسن HBV در مقابل HDV نیز ایجاد مصونیت می کند.
هپاتیت E: عمدتا از طریق مصرف آب و غذای آلوده منتقل می شود. HEV یک عفونت شایع در مناطق در حال توسعه می باشد که به طور فزاینده ای رو به افزایش است.
روش های تشخیص هپاتیت:
معاینه فیزیکی: در این روش پزشک با ایجاد فشار بر روی شکم، درد و حساسیت به لمس در این ناحیه را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین بزرگ شدن کبد و زردی پوست و چشم نیز معاینه می شود.
بیوپسی کبد: بیوپسی کبد یک روش تهاجمی است که در طی آن با انجام نمونه گیری از کبد، وجود عفونت، التهاب و آسیب در این بافت بررسی می گردد.
انجام آزمایش عملکرد کبد : آزمایش عملکرد کبدی با استفاده از یک نمونه خون، کارایی کبد را مورد ارزیابی قرار می دهد. با انجام این آزمایش می توان از چگونگی عملکرد کبد در دفع مواد زائد و سموم آگاهی یافته و آنریم های کبدی را ارزیابی نمود. بالا بودن آنزیم های کبدی می تواند نشانه ای از آسیب های کبدی باشد. این آزمایشات عبارتند از:
- Alanine aminotransferase (ALT or SGPT)
- Aspartate aminotransferase (AST or SGOT)
- Gamma glutamyl transferase (GGT)
- Bilirubin
- Albumin
- PT/PTT
استفاده از امواج اولتراسوند: در سونوگرافی شکم با استفاده از امواج اولتراسوند تصویری از اندام های داخلی ایجاد می شود که با کمک آن می توان احتباس مایعات در شکم، بزرگ شدن کبد و آسیب کبدی را بررسی نمود.
آزمایش خون: با استفاده از آزمایش خون می توان حضور آنتی بادی و آنتی ژن های هپاتیت را بررسی کرده و در نتیجه ابتلا به ویروس هپاتیت و نوع آن را تشخیص داد. این آزمایشات عبارتند از:
- IgM anti-hepatitis A virus (HAV) antibodies: جهت تشخیص عفونت اخیر با هپاتیت A
- Total (IgM and IgG) antibodies to hepatitis A: جهت تشخیص عفونت پیشین با ویروس HAV و یا وجود ایمنی در مقابل این ویروس
- (Hepatitis B surface antigen (HBsAg: جهت تشخیص عفونت فعال اخیر یا فعال مزمن با ویروس HBV
- (Antibody to hepatitis B core antigen (Anti-HBc: جهت تشخیص عفونت اخیر یا پیشین با ویروس HBV
- (Antibody to HBsAg (Anti-HBs: نشان دهنده ی عفونت مزمن و یا دریافت واکسن هپاتیتB و مقاومت دربرابر این بیماری می باشد.
- (Hepatitis B type e antigen (HBeAg: حهت تشخیص عفونت مزمن هپاتیت B
- Molecular HCV RNA test: تشخیص ویروس با استفاده از روش PCR با بالاترین دقت
- Anti-HCV Anti body : تشخیص عفونت با ویروس HCV