مولتیپل میلوما یک بدخیمی کلونال پلاسما سل است که کمی بیش از 10% از کل سرطان های خون را تشکیل می دهد. این بیماری به عنوان میلوما یا میلوم پلاسماسل (سرطان پلاسماسل ها، نوعی از گلبول های سفید خون است که به طور معمول آنتی بادی تولید می کند) نیز شناخته می شود که نوعی سرطان مغز استخوان است. مغز استخوان، بافت اسفنجی در مرکز برخی از استخوان ها (مغز استخوان 5% از کل بدن یک انسان بالغ و سالم را تشکیل می دهد و در دنده، مهره، لگن، استخوان جناغ سینه مشاهده می شود) است که سلول های خونی بدن را تولید می کند. از آنجایی که این سرطان اغلب نواحی مختلفی از بدن مانند ستون فقرات، جمجمه، لگن و دنده ها را درگیر می کند به آن مولتیپل میلوما گفته می شود.
میلوما در صورت وجود یک تومور پلاسماسیتوما و درصورت وجود بیش از یک تومور، مولتیپل میلوما نامیده می شود.
بیماری زمانی ایجاد می شود که سلول‌های سالم به سلول‌های غیرطبیعی تبدیل می‌شوند، تکثیر می‌یابند و سپس آنتی‌بادی‌های غیرطبیعی به نام پروتئین M را تولید می‌کنند.
این آنتی‌بادی‌های غیرطبیعی موجب آسیب به استخوان می شود و می تواند بر سلول های سالم خونی نیز تاثیر بگذارند. پلاسماسل ها همچنین می توانند موجب شکل گیری توده در مغز استخوان یا بافت نرم شوند.
چگونه یک فرد به مولتیپل میلوما مبتلا می شود؟
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی و محققان در مورد علل ایجاد بیماری مطمئن نیستند اما برخی از دلایل بالقوه ای که آنها در حال بررسی هستند عبارتند از:
جهش های ژنتیکی، عوامل محیطی (قرار گرفتن در معرض تشعشعات یا مواد شیمیایی موجود در آفت کش ها، کود یا عامل نارنجی)، چاقی و داشتن یک بیماری یا شرایط التهابی( بیماری قلبی، دیابت نوع 2 و آرتریت روماتوئید).
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به مولتیپل میلوما را افزایش دهند عبارتند از:
- افزایش سن: خطر ابتلا به مولتیپل میلوما با افزایش سن، افزایش می یابد و اکثرا افراد بین 40 تا 70 سال تشخیص داده می شوند.
- جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این بیماری هستند.
- نژاد: افراد سیاه پوست در مقایسه با جمعیت سفیدپوست و آسیایی تقریباً دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به مولتیپل میلوما هستند.
- سابقه خانوادگی: در صورت ابتلای خویشاوندان درجه 1 (والدین، برادر، خواهر) خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.
- سابقه شخصی گاموپاتی مونوکلونال (MGUS) : تقریباً همه بیماران مبتلا به مولتیپل میلوما از یک مرحله پیش بدخیم بدون علامت به نام MGUS تکامل می یابند، بنابراین MGUS احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
علائم بیماری به شرح زیر است:
برخی از افراد مبتلا به مولتیپل میلوما بدون علائم هستند، اما آزمایش خون و ادرار می تواند نشان دهنده شرایطی باشد که ممکن است به مولتیپل میلوما تبدیل شود.
با وجود اینکه در اوایل بیماری ممکن است هیچ نشانه ای وجود نداشته باشد. اما درد استخوان اغلب اولین علامتی است که افراد متوجه آن می شوند.
سایر علائم عبارتند از:
ضعف یا بی حسی در بازوها و پاها، درد استخوان خصوصا در ستون فقرات یا قفسه سینه، حالت تهوع، یبوست، از دست دادن اشتها، گیجی یا سردرگمی ذهنی، خستگی، عفونت های مکرر، کاهش وزن بی دلیل و تشنگی بیش از حد.
عوارض مولتیپل میلوما عبارتند از:
عفونت های مکرر سلول های میلوما موجب مهار توانایی بدن برای مبارزه با عفونت می شود. همچنین افراد مبتلا معمولاً دارای هیپرکلسمی، نارسایی کلیوی، کم خونی (سلول های میلوما با از بین بردن سلول های طبیعی خون موجب کم خونی می شود.) یا ضایعات استخوانی استئولیتیک هستند و برای افتراق بین مولتیپل میلوم علامت دار که نیاز به درمان دارد و حالات پیش ساز به یک بررسی تشخیصی دقیق نیاز است.
لازم به ذکر است مشکلات استخوانی می تواند منجر به درد، نازک شدن و شکستگی استخوان شود.
پزشکان می توانند شرایط و علائم مرتبط با بیماری را درمان کرده و موجب کاهش پیشرفت آن شوند.
تشخیص بیماری با روش های مختلفی از جمله آزمایش خون، ادرار، الکتروفورز، بتا 2 میکروگلوبولین، تصویربرداری و… صورت می گیرد.
کلیه آزمایشات مربوط به تشخیص MM و نیز پایش روند درمان روزانه در این مرکز انجام می شود.