Adrenocorticotropic hormone(ACTH)

تست مـربوط به بخـش
چـرا ایـن تست انجـام می‌شـود؟
  • تشخیص بیماری های مربوط به غدد فوق کلیوی و هیپوفیز مانند سندرم کوشینگ، بیماری کوشینگ، بیماری آدیسون، تومورهای آدرنال و تومورهای هیپوفیز.
  • تشخیص علل سطوح غیرطبیعی کورتیزول
چـه زمـانی بـرای تست مناسب‌ است؟
  • در صورت وجود سطح غیرطبیعی کورتیزول 
نمـونـه مـورد نیـاز؟
  • خون وریدی
پیـش‌نیاز‌هایـی دارد؟
  • آزمایش ACTH باید در ساعت 8 صبح انجام شود.
  • از آنجاکه برخی از داروها ممکن است در نتیجه آزمایش کورتیزول اختلال ایجاد کنند، داروهای مصرفی خود را به پزشکتان اطلاع دهید.
  • استرس، ورزش و چاقی از جمله عوامل موثر بر کورتیزول هستند.

 

چـه چیـزی آزمایش می‌شـود؟

ACTH هورمونی است که توسط غده هیپوفیز ( غده کوچکی در پایه مغز ) ساخته می شود. ACTH تولید هورمون دیگری به نام کورتیزول را کنترل می کند. کورتیزول توسط غدد فوق کلیوی ساخته می شود.

آزمایش ACTH اغلب همراه با آزمایش کورتیزول برای تشخیص اختلالات هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی انجام می شود. که عبارتند از:

  1. سندرم کوشینگ: اختلالی که در آن غده فوق کلیوی کورتیزول بیش از حد تولید می کند. افزایش کورتیزول  ناشی از وجود تومور در غده هیپوفیز یا استفاده از داروهای استروئیدی باشد.
  2. بیماری آدیسون، وضعیتی که در آن غده فوق کلیوی کورتیزول کافی تولید نمی کند.

یک مکانیسم بازخورد پیچیده برای کورتیزول جهت هماهنگ کردن عملکرد هیپوتالاموس، غده هیپوفیز و غدد فوق کلیوی وجود دارد. هورمون (Corticotropin-releasing-hormone)CRH از هیپوتالاموس تولید می شود و باعث تحریک تولید ACTH در غده هیپوفیز قدامی می شود.  این به نوبه خود نیز موجب تحریک تولید کورتیزول از قشر آدرنال می شود.

افزایش سطح کورتیزول به عنوان بازخورد منفی عمل می کند و تولید بیشتر CRH و ACTH را کاهش می دهد.

در بیمارانی با سندرم کوشینگ، افزایش سطح ACTH می تواند ناشی از یک تومور تولید کننده ACTH هیپوفیز یا غیرهیپوفیز (هیپوفیز نابجا) باشد که معمولاً در ریه، پانکراس، تیموس یا تخمدان است.

چنانچه سطح ACTH در یک بیمار مبتلا به سندرم کوشینگ کمتر از حد طبیعی باشد، احتمالاً آدنوم یا کارسینوم آدرنال علت عملکرد بیش از حد است.

در بیماران مبتلا به آدیسون، افزایش سطح ACTH نشان دهنده نارسایی اولیه غده آدرنال است، مانند تخریب غده آدرنال ناشی از انفارکتوس، خونریزی یا خودایمنی، برداشتن غده فوق کلیوی با جراحی؛ کمبود آنزیم مادرزادی؛ یا سرکوب آدرنال پس از مصرف طولانی مدت استروئیدهای اگزوژن.

اگر سطح ACTH در بیمار مبتلا به نارسایی آدرنال کمتر از حد طبیعی باشد، به احتمال زیاد هیپوفیتاریسم(زمانی که کمبود یک یا چند هورمون هیپوفیز وجود دارد ) علت کم کاری است.

تغییرات روزانه سطح ACTH با تغییر سطح کورتیزول مطابقت دارد.

استرس و نیز بیماری های موثر بر روی غدد آدرنال و هیپوفیز موجب از بین رفتن تغییرات روزانه می شود.